تحليل سردبير خراسان درباره کابينه روحاني

احديان از ديدگاه خود، بازخورد معرفي اعضاي کابينه دکتر روحاني در طيف هاي مختلف سياسي را اين گونه ارزيابي کرد: بازخورد انتخاب اعضاي کابينه دولت توسط دکتر روحاني از سه ديدگاه قابل تامل است. يک نگاه مربوط به طيف سياسي اصول گرايان است که به نظر مي رسد با توجه به شکست سنگين آن ها در انتخابات اخير، کابينه دکتر روحاني به نسبت آن چه اصول گرايان تصور مي کردند، بهتر انتخاب شده و اين موضوع سبب شده است تا اصول گرايان فکر کنند بازي را کاملا نباخته اند. از ديدگاه اصول گرايان کابينه دکتر روحاني، کابينه خوبي است و رضايت اين طيف سياسي را جلب کرده است و آن ها از اين موضوع خوشحال اند.

مهندس احديان در ادامه سخنان خود، بازتاب انتخاب کابينه دولت يازدهم در طيف اصلاح طلبان را تحليل کرد و گفت: اين موضوع از دو زاويه قابل بررسي است. زاويه اول بازخورد انتخاب کابينه در بين سران اصلاح طلبان و زاويه دوم بازخورد آن در بدنه اجتماعي اين طيف سياسي است . در اين جا بايد به اين نکته اشاره کرد که ويژگي قابل توجه انتخابات اخير اين بود که بدنه اصلاحات و افرادي را که با نظام زاويه پيدا کرده بودند و يا ابهاماتي داشتند، با نظام آشتي داد و آن ها به اين باور رسيدند که بايد خواسته هاي خود را در ساز و کار نظام پيگيري کنند. اين موضوع با توجه به شرايط خاص ايجاد شده در منطقه و کشورهاي همسايه از اهميت بالايي برخوردار است، زيرا اين احتمال که برخي گروه هاي سياسي داخل ايران هم بخواهند مطالبات خود را از طريق ساز و کارهاي غيرقانوني دنبال کنند، بعيد نبود. اما نکته قابل توجه اين است که انتخابات اخير باعث شد، طيف اصلاح طلبان و برخي از افرادي که نارضايتي هايي از اتفاقات سال 88 داشتند، بر خلاف تصور قبلي خود، کانديدايشان را به عنوان رئيس جمهور منتخب کشور ببينند و با نگاهي به تحولات رخ داده در منطقه هايي مانند مصر و پيامدها و تبعات سنگين اردوکشي هاي خياباني، به اين نتيجه برسند که بهتر است در چهارچوب قانوني پيگير مطالبات خود باشند. اين هم يکي از ويژگي هاي انتخابات اخير بود و به همين دليل نکته مهم در شرايط فعلي اين است که آقاي روحاني بايد به گونه اي رفتار کنند که اين بدنه جذب شده حفظ شود و بقيه از جمله اصول گرايان نيز بايد با نگاهي کلان به منافع ملي در اين راستا با رئيس جمهور همراهي کنند. اين موضوع از آن رو اهميت بيشتري دارد که رسانه هاي خارجي تلاش گسترده اي را آغاز کرده اند تا انتخابات اخير ايران را يک بازي سياسي جلوه دهند و بگويند مسئولان نظام براي جلب اعتماد بدنه ناراضي جامعه به انجام چنين کاري دست زده اند آن ها از اين طريق مي خواهند دوباره هم اين طيف از جامعه را نسبت به نظام بدبيني کنند.

تحليل سردبير روزنامه خراسان از ميزان رضايت سران اصلاحات از کابينه دکتر روحاني نيز اين گونه بود: به نظر مي رسد سران اصلاحات آن چنان از کابينه دکتر روحاني راضي نيستند چرا که نقش خود را در رئيس جمهورشدن آقاي روحاني کليدي مي دانند و انتظار سهم بيشتري از پيروزي دارند. البته قبل از برگزاري انتخابات و در زمان معرفي دکتر عارف و يا دکتر روحاني به عنوان کانديداي آن ها نيز اين اختلاف نظر به صورت جدي وجود داشت و عده اي از سران اصلاحات موافق حمايت از آقاي روحاني نبودند. نکته ديگر اين است که از نگاه کلي، ريشه هاي فکري کارگزاران و اصلاح طلبان که در انتخابات اخير با هم مشارکت داشتند، مشابه هم نيست و بر حسب شرايط سياسي اين دو گروه تصميم گرفتند به هم نزديک شوند. با اين وجود همچنان، اختلافاتي بين آن ها وجود دارد. به همين دليل هرچند اصلاح طلبان از حمايت روحاني در انتخابات پشيمان نيستند، اما از کابينه معرفي شده توسط او رضايت ندارند البته براساس اصول سياست ورزي که اصلاح طلبان آن را خوب بلدند اين نظر خود را بروز نمي دهند.

مهندس احديان درباره ميزان رضايت بدنه اجتماعي اصلاحات از کابينه دولت نيز گفت: بازخوردها نشان مي دهد که تغيير و تحول رضايت مندي و نارضايتي در اين بدنه زياد است. در ابتدا بدنه اجتماعي اصلاح طلبان از حضور نداشتن دکتر عارف به عنوان معاون اول دولت ناراضي بودند و به اين نتيجه رسيدند که با توجه به کابينه معرفي شده، خط مشي آقاي روحاني چندان اصلاح طلبانه نيست اما هنگام راي اعتماد به کابينه عملکرد مجلس در خصوص راي اعتماد به 15 وزير پيشنهادي و سخنان نمايندگان در خصوص ابهام هاي مطرح شده درباره 3 وزير نيز باعث شد تا ديد بدنه اصلاح طلبان نسبت به انتخاب هاي رييس جمهور تاثير پيدا کند. البته اظهارات صريح وزراي پيشنهادي در نفي فتنه و اصرار به نقش آفريني نکردن بعد از خطبه هاي رهبر انقلاب بخش تندروي بدنه اصلاحات و جريان ضدانقلاب را عصباني کرد اما طيف اصلاح طلبان معتدل را نسبت به نگاه آقاي روحاني مثبت کرد. برداشت ها اين بود که تعداد بيشتري از وزراي پيشنهادي نتوانند راي اعتماد مجلس را کسب کنند اما 15 وزير راي اعتماد گرفتند که البته اين اتفاق مثبتي است. وي به اين نکته نيز اشاره کرد که عموم مردم نيز به کابينه آقاي روحاني نگاه مبهمي دارند و تجربه نشان مي دهد کارآمدي و عملکرد وزيران در تعيين موضع آن ها تاثير مستقيم خواهد داشت. وي افزود: موفقيت و عدم موفقيت کابينه مخالفت مردمي را در آينده به همراه خواهد داشت.

اين فعال رسانه، در بخش ديگري از سخنانش تحليل خود را درباره کارآمد يا ناکارآمد بودن کابينه ارائه کرد و گفت: در مثبت بودن کارآمدي دو اتفاق بايد با هم روي دهد. نکته اول اين که بايد «رويکردها و جهت گيري ها» درست باشد و نکته دوم اين که بايد «عملکردها» به گونه اي باشد که آن رويکردهارا پياده سازي کند. واقعيت اين است که تاکنون براساس مواضع و انتخاب اعضاي کابينه برداشت من از رويکردهايي که دولت آقاي روحاني در حوزه هاي گوناگون از جمله اقتصاد، سياست خارجه و دغدغه هاي اجتماعي در پيش گرفته، برداشت مثبتي بوده است. يعني به نظر مي رسد تا اين جا رويکردهاي آقاي روحاني انتخاب مناسب است به عنوان نمونه درحوزه سياست خارجي مسئله مهم رعايت حقوق ملت ايران است که مواضع ايشان و جناب آقاي ظريف نشان مي دهد رويکرد دولت يازدهم نيز در اين حوزه رويکرد درستي است. حرف آن ها در شيوه حفظ اين حقوق و اصول است وگرنه آن ها در اصل آن اصرار دارند. همچنين در حوزه اقتصاد سپردن وزارت اقتصاد به فردي چون آقاي طيب نيا که باور به عدالت دارد نشان از درست نبودن نگراني ها از رويکرد توسعه محور دولت آقاي روحاني است.

سردبير روزنامه خراسان تحليل خود درباره نگاه عملکردي به کابينه را نيز اين گونه بيان کرد: در اين خصوص بايد منتظر شروع به کار دولت بود اما با توجه به شواهد موجود، تحليل من اين است که تمرکز اصلي دولت بر حوزه مسائل اقتصادي خواهد بود. تصور مي کنم مشکلات اقتصادي فعلي کشور به گونه اي است که مي توان با کار اجرايي قوي آن را رفع کرد. اين تصور به دو دليل ايجاد شده است. اول اين که تحريم ها شرايطي را براي ما به وجود آورده است که بايد در حوزه اجرا با قدرت بيشتر وارد شويم و دوم اين که با وجود توفيقات دولت آقاي احمدي نژاد در حوزه هاي مختلف، بايد بپذيريم که در حال حاضر در حوزه اجرا با چالش هايي جدي مواجهيم که بايد در کوتاه مدت و با تصميمات اجرايي برطرف شود.برداشت من اين است که حوزه ديدگاه ها و سياست گذاري هاي کلان اقتصادي در عين حال که بسيار مهم است و از اين جهت براي دولت آقاي روحاني افق خوبي تصور مي شود، اما شرايط اقتصادي ما مثل يک مريض است که ابتدا بايد تب را پايين بياوريم و بعد درمان را شروع کنيم. به نظر مي رسد در پايين آوردن تب مانند تامين کالاهاي اساسي با دورزدن تحريم، حل و فصل قوانين و بوروکراسي پيش روي توليد و ... کار اجرايي اهميت بيشتري دارد که در اين زمينه نگراني هايي در توان و نشاط و شادابي تيم اقتصادي آقاي روحاني وجود دارد.

مهندس احديان افزود: برداشت من اين است که کابينه آقاي روحاني از نظر عملکردي ضعف هايي دارد و دچار مشکل خواهد شد. به عنوان مثال دور زدن تحريم ها کاري اجرايي است و توان اجرايي بالايي را مي طلبد. هرچند تجارب و دانش افراد انتخاب شده براي تيم اقتصادي دولت قابل توجه است اما به نظر مي رسد توان اجرايي آن ها پايين باشد. وزير اقتصاد از نظر علمي در رده بالايي قرار دارد اما پيش بيني مي شود توان اجرايي او پايين باشد. وزير صنعت، معدن و تجارت هم که بخشي از بار سنگين مشکلات بر دوش او خواهد بود، به نظر مي رسد از نظر سني براي اين کار مناسب نيست. اگر چه در حوزه اي مانند وزارت نفت شرايط سني چندان مهم نيست و حضور فردي مانند آقاي زنگنه شايد بهترين انتخاب باشد، چرا که در فضاي بين المللي اعتبار شخصي خود وزير خود موضوعيت دارد اما در حوزه اقتصاد و صنعت که مديريت اجرايي در آن بسيار مهم است، به نظر مي رسد افراد تعيين شده ضعف هايي جدي دارند.

مهندس احديان پس از تحليل کارآمدي يا ناکارآمدي دولت و اشاره به مشکلات و چالش هاي موجود در کشور، عملکرد دولت در آينده را نيز مورد بررسي قرار داد و گفت: بر اساس شواهد موجود و گفته هاي آقاي روحاني، مي توان احتمال داد که دولت تصميم دارد بر پايه حل مسائل حوزه سياست خارجه و رايزني با 1+5 و آمريکا، مشکلات اقتصادي کشور را حل و روي اين موضوع تمرکز کند. احتمال اول در اين زمينه اين است که دولت در اجراي اين برنامه موفق عمل کند و مذاکرات به نتيجه برسد. در اين صورت بخش عمده اي از مشکلات کشور نيز حل خواهد شد. اما احتمال دوم ناموفق بودن مذاکرات است. به دليل تضاد منافع استراتژيک بين ايران و آمريکا به نظر مي رسد اين موضوع مردود و تقريبا ناممکن است. مگر شکاف در اتحاديه اروپا که تاکنون سيگنالي مبني بر پيگيري اين مسئله توسط دولت ديده نشده است.

البته به نظر مي رسد توجه به حل مسائل منطقه اي مانند عربستان نيز به عنوان سياست خارجه دولت جديد براي مقابله با تحريم ها در دستور کار قرار بگيرد اما به نظر من نادرست بودن اين موضوع هم روشن است و به دليل مشکلات استراتژيک موجود ميان ما و برخي کشورهاي منطقه، در اين حوزه نيز نمي توان کاري از پيش برد.سردبير روزنامه خراسان درباره دومين احتمال مطرح درباره عملکرد دولت در حوزه سياست خارجه و اقتصاد گفت: دومين احتمال اين است که دولت در حل مشکلات سياست خارجه ناموفق باشد اما تلاش کند تا با سياست هاي داخلي مشکلات اقتصادي کشور را رفع کند. اين همان اتفاقي است که ما فکر مي کنيم دولت بر آن تمرکز کند اما با تحليلي که قبل ارائه کردم نظر من اين است که اين دولت شاخص هاي اقتصادي کشور را مثبت خواهد کرد اما فکر مي کنم در اين مسير، بهبود مسائل اقتصادي که براي مردم ملموس باشد به سادگي اتفاق نخواهد افتاد به خصوص که نگاه دولت حل مسائل اقتصادي از طريق سياست خارجي است و لذا بر اين مسئله تمرکز مديريت کمتري خواهد داشت .

مهندس احديان حالت سوم عملکرد دولت را اين گونه پيش بيني کرد: اميدوارم اين پيش بيني درست نباشد، اما به دليل آن که رويکرد دولت حل مسائل داخلي با رويکرد حل مسائل سياست خارجي است، ممکن است سياست مذاکره براي مذاکره تا مدتي ادامه پيدا کند اما به دليل نتيجه بخش نبودن آن مشکلاتي به وجود آيد. در اين شرايط به دليل آن که رويکرد دولت، اقتصاد مقاومتي و حل مشکلات بر اساس سياست هاي داخلي نبوده است، (اگر در مواضع خود تغييري ايجاد نکند) اين احتمال وجود دارد که به دليل فشارهاي عمومي و همچنين براي عمل به وعده هاي داده شده، موضع عقب نشيني از مواضع خارجي را در دستور کار قرار دهد. اگر چه ما نيز معتقديم عقب نشيني به طور کامل قابل نفي نيست و معتقديم گاهي به تناسب هزينه و فايده بايد اين کار را انجام داد اما عقب نشيني از اصول قابل قبول نيست. به طور خلاصه اگر حالت اول يعني توفيق در حل و فصل مسائل سياست خارجي به نتيجه برسد و حالت دوم يعني توفيق در اقتصاد درون گرا و کمتر وابسته به سياست خارجي که آن را اقتصاد مقاومتي مي ناميم به سامان مورد پسند مردم نرسد، آن گاه احتمال حالت سوم پررنگ مي شود و آن تلاش دولت براي راضي کردن نظام و دادن امتيازهايي در سياست خارجي خلاف اصول و منافع ملي است. هر چند اميدوارم تحليل من درست نباشد اما در مجموع من حالت اول را منتفي مي دانم.احتمال موفق نشدن اقتصاد درون گرا را بالا مي دانم و احتمال رسيدن به حالت سوم را جدي مي دانم اما در عين حال تصريح مي کنم ويژگي هاي آقاي روحاني و سابقه ايشان نشان مي دهد ايشان به گونه اي عمل نخواهد کرد که اختلاف سليقه احتمالي در آينده باعث چالشي اساسي براي نظام شود.